Senin, 15 Desember 2014

MORFOLOGI

Morfologi yaiku cabang linguistik kang ngidentifikasi satuan-satuan dasar basa kango satuan gramatikal. Utawa morfologi yaiku ilmu kang nyianoni utawa ngrembag ngrembag babagan tata tembung lan kajian gramatikal, struktur internal tembung, cakupane tembung, bagian-bagian tembung lan pembentukan tembung-tembung.
Morfem yaiku menika susunan kang paling cilik pembentuk tembung.
Tuladha :
Ny + sate = nyate                                M + pecel = mecel
Ng + sop = ngesop                              N + tongseng = nongseng
Morf yaiku kumpulan saka morfem kang nduweni fungsi lan makna  kang padha. Sifate konkret.
Tuladha :
Di + gawa = digawa
Ke + gawa = kegawa
Alomorf yaiku variasi saka morfem utawa perubahan morfem amerga lingkungane.
Sa + gelas = sagelas
Se + gelas = segelas
Sak + gelas = sakgelas

Proses  Morfologi
Proses Morfologi uga bisa kasebut pembentukan tembung. Proses pembentukan tembung ana 5 yaiku :
1.      Afiksasi yaiku pembentukan tembung kang nambahake afiks kang ana ing tembung dasare. Bagian saka afiksasi yaiku Presfik, Sufiks, Infiks, konfiks. Prefiks yaiku afiks kang dideleh ana ing sangarepe tembung dasare, misale di+gawe = digawe. Sufiks yaiku afiks kang dideleh ana ing sakmburine tembung dasare, kayata atus + an = atusan. Isfiks yaiku afiks kang diseselake ana ing tengah-tengahing tembung dasar, kayata in+sawang = sinawang. Konfiks yaiku afiks kang diselehake ana ing ngarep lan mburine tembung dasare, kayata ke-/-an + maling = kemalingan.
2.      Reduplikasi yaiku proses morfemis kang ngulang tembung dasar karo mrfem dasar kang bebas utawa terikat. Tuladhane yaiku mlayu-mlayu, lunya-lunyu.
3.      Komposisi yaiku proses nggabungake morfem dasar kaliyan morfem dasar kang bebas utawa terikat. Tuladhane yaiku wong+tuwa = wong tuwa, semar+mendem = semar mendem.
4.      Modifikasi ana 2 yaiku morfologi zero lan morfologi internal. Modifikasi zero utawa konversi yaiku perubahan saka kelas 1 mara ing kelas kata lyane. Tuladhane camat- kecamatan. Pacul – macul. Modifikasi intelnal namung dipelajari ana ing basa inggris.
5.      Pemendekan  yaiku proses morfemis kang mendekake utawa ngurangi bagian-bagian morpheme. Tuladhane UGM, Puskesmas, UKS.
Proses Infleksional lan Proses Derivasional
1.      Proses Infleksional
Yaiku proses perubahan tembung kang ngubah bentuke tapi ora ndadekake perubahan maknane utawa bentuk leksikale. Uga bisa ngubah kelas katane  
Tuladha : gawa dadi nggawa = makane tetep
2.      Proses Derivasional
Yaiku proses perubahan bentuk tembung kang ngubah bentuke lan uga ngubah maknane.

Tuladha: camat dadi kecamatan = kecamatan digawe utawa saka camat. Kecamatan mengacu karo pangonane (tempat), yen camat mengacu karo uwonge (orangnya).

Tidak ada komentar:

Posting Komentar