Senin, 15 Desember 2014

VERBA

1.       PENGERTIAN
Tembung kang nduweni fungsi dadi predikat kang ana ing kalimat. Verna nduweni cirri morfologis yaiku tembung, aspek lan pesona (jumlah).
2.      CIRI-CIRI VERBA
a.       Perilaku Morfologis
Yen diamati saka morfologise verba kuwi gabungan saka morfem afiks lan dasar, reduplikasi karo dasar utawa kombinasi (campuran) antarane morfim afiks lan morfem reduplikasi. Tuladhane taksapu, sapua.
b.      Perilaku Sitaksis
·         Verba bisa digabunggke karo tembung “ora”, lan ora bisa digabungke karo tembung “dudu”. Dhewekke ora turu, Dhewekke dudu turu.
·         Verba ora bisa digabung karo tembung “dhewe”, kango makna superlative. Dadi ora bisa *mbayu dhewe, *ngimpi dhewe.
·         Verba nduweni fungsi dadi predikat utawa inti saka predikat kang ana ong kalimat, iso uga dadi fungsi liyane. Tuladhane  kayune kumambang, gelase pacah.
·         Verba aksi ora bisa nggabung karo tembung kang maknane kesangatan . dadi ora bisa digawe dadi *lunga banget,  *ngomong banget.
·         Verba aksi bisa digabung karo fungsi sintaksis katrangan kang luwih dhisik ditambah tembung “karo” utawa “kanthi”. Tuladhane, bocah kuwi nyambut gawe karo dolan.
·         Verba aksi bisa didadekake bentuk printah, yen verba proses lan keadaan ora bisa didadekake bentuk printah. Tuladhane : Awas !, Sinau !. lan ora ana bentuk kang *Lali!,   *Lara!
c.       Perilaku Semantik
·         Verba aksi biasane digunakake kanggo njawab pitakonan, yaiku apa kang dilakokake dening subjek. Tuladhane yaiku Rizka mangan mie ayam.
·         Verba proses biasane digunakake kanggo njawab pitakonan, yaiku apa kang dilakokake dening subjek. Tuladhane Nisa nggawe sega goreng.
·         Verba keadaan biasane digunakake kanggo njawab pitakon,kang diterapake dening verba aksi lan verba proses ora bisa dianggo kanggo gawe kalimat printah. Tuladhane bebeke ajeng mati mau sore.

3.      BENTUK LAN MAKNA MORFOLOGI VERBA
a.       Verba Murni
Verba dibedkake dai 4, yaiku verba transitif,verba intransitive, verba aktif, verba pasif.
b.      Verba Non-murni

Yaiku nomina kang kabentuk saka kelas tembung liyane. nomina non-murni ana 5, yaiku verba de nomina, verba de adjektiva, verba de numeralia, verba de pronominal, verba de adverbial. Verba de nomina yaiku verba kang dibentuk saka proses trasposisi saka tembung nomina. Tuladhane macul, digambar, kesikut, lsp. Verba de adjektiva yaiku verba kang dibentuk saka transposisi saka tembung adjektiva. Tuladhane dirusak, kerusak, pinter-pinteran, lsp. Yen verba de numeralia yaiku verba kang dibentuk saka proses trasposisi saka tembung numeralia. Tuladhane nyewu, matangpuluh,lsp. Verba de pronominal verba kang dibentuk saka transposisi saka tembung pronominal. Tuladhane aku à ngaku, ngakoni, diakoni. Verba de adverbial yaiku verba kang dibentuk saka transposisi saka tembung adverbial. Tuladhane banter-banteran, mbanterake, ngrindhikake.  
Gambar pengkategorian verba.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar